Heemkundevereniging
"Leeuwen"









 

                      
Aanmelden
Geschiedenis van de wijnbouw in Leeuwen
Gelo fruitverwerkingsfabriek
opgericht 1935



Fruitteelt Maas en Waal
Het begin van het ontstaan van de moderne fruitteelt
in Maas en Waal, viel samen met de crisistijd (1930-1940)
en kwam daardoor moeizaam van de grond.
Zowel in Maas en Waal als in de Bommelerwaard en de Betuwe
was het fruit in die jaren nagenoeg volledig afkomstig
van wat men noemde boerenboomgaarden,
waar onder de hoogstammige bomen ook gras en diverse
akkerbouwgewassen werden geteeld. Ook werd er vaak vee geweid.

Om tot moderne fruitteelt te komen was de weg nog lang:
het vee diende te verdwijnen uit de boomgaarden,
de ontwatering moest verbeterd te worden,
aan snoeien en spuiten diende meer gedaan te worden
en laagstammige, moderne fruitrassen aanplanten was noodzakelijk.
Mede als gevolg van de crisistijd kwamen deze veranderingen
uiterst langzaam van de grond.
Het fruit dat geoogst werd van de hoogstammige,
verouderde fruitrassen bracht weinig op en dat was
eveneens een reden dat de veranderingen langzaam gingen.

 



Wijnfabriek
De Wageningse professor Sprenger kwam toen met het voorstel
om van het minder goede fruit wijn te maken.
De Maas en Waalse fruittelers hadden er wel oren naar.
Op 16 maart 1934 werd in het patronaatsgebouw te Beneden-Leeuwen
een bijeenkomst belegd, waar ongeveer 300 fruittelers,
dan wel boerenboomgaard bezitters, een gloedvol betoog
van professor Sprenger beluisterden.





Zijn pleidooi maakte zoveel enthousiasme los dat nog in 1935 in Leeuwen,
in de voormalige openbare lagere school aan de Waterstraat,
een coöperatieve wijnfabriek werd opgericht,
die in november verwachtingsvol haar poorten opende.
Een formidabele Zwitserse pers werd aangekocht en bewonderd,
alsof voor Maas en Waal een soort ei van Columbus was ontdekt.
Het benodigde bedrijfskapitaal werd bijeengebracht
middels aandelen van 25 gulden.


 


Wijze van bereiding van de wijn




 

Leeuwenbloed
(tekst Waalkanter )

Vroeger was er in Leeuwen een fabriekje voor fruitverwerking.
Dat bedrijf heette aanvankelijk
Coöp. fruitverwerking  “Maas en Waal”
Opgericht in de jaren dertig door Therus van der der Zandt
uit Druten (van de Elshof)
en voortgezet door Grad en Kees van Gelder
en Johan van Os.


 

Speciaal lied
In die beginjaren was er een bijzondere promotie
van hun vruchtenwijn, "Leeuwenbloed" genaamd.
Er was een speciaal fraai lied voorgemaakt.



Het derde en laatste couplet luidde als volgt:

“Het land van melk en kazen
Heeft ook zijn edelen wijn!
Toe, vul nog eens de glazen
‘t Zal “Maas en Waler” zijn!
Aan Hollands Leeuw Victorie!
Hij schonk ons leeuwenmoed!
Aan ‘’t Gelders Leeuwen glorie!
Dat “schenkt” ons LEEUWENBLOED!”

Kennelijk een parafrase op de toen beroemde
"pleegzuster bloedwijn"

                                         Reclame 1940                                                  
      
 

Brand 1945
Op 12 maart 1945
(zie oorlogsdagboek Harrie van Heertum)
is de fabriek afgebrand.
Nadien werd de naam gewijzigd in GELO.

Vervolgens werd Willy Hol eigenaar
(oud wethouder en initiatiefnemer van de tolbrug)
Hij verkocht de fabriek, die nu niet meer bestaat.

Reclame februari 1945

 

 Gelo reclames uit de beste naoorlogse jaren

  Reclame 1972            


 

Onderstaand advertenties
uit de Katholieke Illustratie  (jaren zestig)


      
 

In 1961 werd verkoopleider aangesteld



In 1968 doet de firma nog een oproep voor een
commercieel adjunct-direkteur

Faillissement
Helaas, wijn maken en wijn aan de man brengen is twee.
Onder de goedwillende en ijverige leiding van bestuur en medewerkers hield
het bedrijf de bedrijfsvoering op coöperatieve basis niet lang vol.
Het bedrijfskapitaal was al gauw ontoereikend en de onderneming ging
als coöperatie ter ziele.

De failliete fabriek werd voor een zacht prijsje gekocht door
de bekende Leeuwense fruitkoopman Grad van Gelder.
Eenmaal in particuliere handen, toen geleid door de voortvarende
en initiatiefrijke schoonzoon Willy Hol,
ging het met de wijnfabricage heel wat beter.
De GELO-producten zagen kans goed door te dringen in de markt.

Eind jaren 70 is de productie gestopt
en werden de gebouwen verkocht.